مدل یابی ساختاری عوامل تبیین کننده سرمایه اجتماعی معلمان (مطالعه تجربی معلمان شهرستان بیرجند)

مقالۀ حاضر روند شکل گیری سرمایه اجتماعی معلمان و شناخت عوامل مؤثر بر آن را تبیین می کند. با توجه به اهمیت سرمایۀ اجتماعی در روند تعلیم و تربیت و شکل گیری آن در مدارس، سرمایۀ اجتماعی معلمان بر اساس مفاهیم بنیادی «بوردیو» بررسی شده است. حجم نمونه شامل 480 نفر از معلمان شهرستان بیرجند است که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه است و برای تعیین پایایی گویه ها از ضریب آلفای کرونباخ و برای سنجش اعتبار پرسشنامه از روش تحلیل عاملی تأییدی و اعتبار محتوایی استفاده شده است. آزمون فرضیه­های پژوهش از طریق آزمون های آماری مناسب در سطح تحلیل های دومتغیره و آزمون معادلات ساختاری با به کارگیری نرم افزارهای اس پی اس اس و اِموس انجام شده است. بر اساس یافته های توصیفی، موقعیت اجتماعی معلمان با توجه به حجم سرمایۀ اجتماعی آن ها در سطح متوسط رو به پایین قرار دارد. آزمون معادلات ساختاری نشان می دهد که مسیرهای علّی ترسیم شده، 31 درصد از واریانس سرمایۀ اجتماعی معلمان را تبیین می کند. مسیر اول نشان می دهد که خاستگاه اجتماعی ـ اقتصادی معلمان با تأثیر بر سرمایۀ اقتصادی آن ها و تأثیر مجزای این دو متغیر بر سرمایۀ فرهنگی، در نهایت موجب افزایش سرمایۀ اجتماعی معلمان می شود و در مسیر دوم خاستگاه اجتماعی ـ اقتصادی و سرمایۀ اقتصادی معلمان به افزایش سرمایۀ نمادین آن ها منجر می شود که افزایش سرمایۀ اجتماعی معلمان را در پی دارد.